Wokół podziałów administracyjnych Wrocławia i dyskusji nad reformą rad osiedlowych

  • Edward Czapiewski Dolnośląska Szkoła Wyższa
  • Rafał Nowakowski Dolnośląska Szkoła Wyższa
Słowa kluczowe: dzielnice, rady osiedli, jednostki pomocnicze, podział administracyjny, ustrój, miasta, samorząd terytorialny, miasto, wybory, decentralizacja

Abstrakt

Do 1991 r. Wrocław podzielony był administracyjnie na pięć dzielnic. Wraz z odbudową instytucji samorządu terytorialnego w Polsce po 1989 r., nowe władze samorządowe miasta w miejsce dzielnic wprowadziły podział na jednostki pomocnicze w formie osiedli z wybieralnymi radami. Niestety nie wyposażono ich w odpowiednie zadania i kompetencje, w tym finanse, mimo podejmowanych na ten temat dyskusji i prób reformy wewnętrznego ustroju miasta. Niska frekwencja wyborcza w wyborach do rad osiedli świadczy o słabości tych rad i potrzebie zmiany ich pozycji oraz rangi przez Radę Miejską Wrocławia. Jest to warunek skutecznego i dobrego zarządzania sprawami lokalnymi w mikroskali, tj. na terenie osiedla.

Statystyki

Dane o pobraniach nie są jeszcze dostępne.

Biogramy autorów

Edward Czapiewski, Dolnośląska Szkoła Wyższa

Prof. dr hab., absolwent historii na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego. W latach 1974-2006 r. pracownik naukowy Instytutu Historycznego UWr. Od 2006 r. pracuje w Dolnośląskiej Szkole Wyższej w Instytucie Bezpieczeństwa i Spraw Międzynarodowych, gdzie kieruje Zakładem Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego. Zajmuje sie badaniem historii myśli politycznej, historią Rosji i stosunkami polsko-rosyjskimi. Autor ponad 100 publikacji, w tym współautor podręcznika akademickiego: Historia powszechna. Wiek XX. PWN, Warszawa 2010.

Rafał Nowakowski, Dolnośląska Szkoła Wyższa

Historyk, politolog, absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego. Zawodowo związany z administracją publiczną, naukowo z Dolnośląską Szkołą Wyższą. Współpracownik Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”. Autor ponad 30 publikacji naukowych dotyczących m.in. miasta i samorządu Wrocławia, współpracy polsko saksońskiej. Jest autorem plansz tematycznych w Centrum Historii Zajezdnia we Wrocławiu. Współautor publikacji pt. „Anatomia sukcesu miasta. Wrocław i jego samorząd w latach 1990–2015”, Wrocław 2016. Zastępca red. nacz. i sekretarz Rady Naukowej rocznika „Miasto. Pamięć i Przyszłość”.

Bibliografia

Archiwum Państwowe we Wrocławiu (dalej: APW), Protokół nr 22/85 z posiedzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z 20 XII 1985 r., [w:] Protokoły z posiedzeń Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej z 13 XI 1985 r. w sprawie organizacji i funkcjonowania miejskich organów władzy i administracji państwowej we Wrocławiu stanowi załącznik do protokołu, s. 6-7, oraz załącznik nr 2 do stanowiska – Struktura organizacyjna Urzędu Miejskiego we Wrocławiu w zakresie działania oraz zatrudnienia w Wydziałach według stanu na dzień 1985 X 31 r.

Archiwum Zakładowe Urzędu Miejskiego Wrocławia (dalej: AZ UMW), Protokoły z Sesji Rady Miejskiej Wrocławia nr 13/90 z dnia 10 listopada 1990 r.

Biuletyn Solidarnościowego Porozumienia Wyborczego, Wrocław 1990

Status osiedlowych komitetów obywatelskich „Solidarność” po wyborach do Rady Miejskiej miasta Wrocławia wraz z projektem Statutu Samorządu Mieszkańców osiedla, Wrocław 9 maja 1990

Ustawa z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. 1944, Nr 5, poz. 22)

Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz.U. 1950, Nr 14, poz. 130)

Ustawa z dnia 25 września 1954 r. Ordynacja wyborcza do rad narodowych (Dz.U. 1954, Nr 43, poz. 193)

Ustawa z dnia 20 lipca 1983r. o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego (Dz.U. 1983, Nr 41, poz. 185)

Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz.U. 1990, Nr 16, poz. 95)

Dekret Rady Państwa z dnia 31 XII 1956 r. o wyłączeniu z województw miast: Krakowa, Poznania i Wrocławia oraz nadaniu miejskim radom narodowym tych miast uprawnień wojewódzkich rad narodowych (Dz.U. 1957, Nr 1, poz. 1)

Obwieszczenia Komisarzy Wyborczych o wynikach wyborów do poszczególnych rad narodowych m. Wrocławia za lata 1954–1988

Obwieszczenia Miejskiego Komisarza Wyborczego w sprawie ogłoszenia wyników wyborów do rad osiedli na terenie m. Wrocławia w latach 1991–2013

Uchwała nr XVIII/100/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 6 lutego 1991 r. w sprawie Projektu podziału Wrocławia na osiedla

Uchwała nr XVIII/102/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 6 lutego 1991 r. w sprawie przyjęcia Statusu Wrocławia w brzmieniu uzgodnionym w URM w dniu 1 lutego 1991 r.

Uchwała nr XX/110/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 20 marca 1991 r. w sprawie podziału Wrocławia na osiedla

Uchwała nr XXVII/156/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 24 lipca 1991 r. – ramowy statut osiedla

Uchwała nr XXVII/164/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 24 lipca 1991 r., w sprawie zasad podziału środków na działalność samorządowych jednostek pomocniczych

Uchwała nr LXIV/421/93 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 22 maja 1993 r. w sprawie nadania statutu osiedla

Uchwała nr XXXVII/521/97 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 25 kwietnia 1997 r. w sprawie zmiany nazwy osiedla Jerzmanowo-Jarnołtów-Strachowice

Uchwała nr LII/812/98 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 5 czerwca 1998 r. w sprawie zmiany uchwały nr XX/110/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 20 marca 1991 r. w sprawie podziału Wrocławia na osiedla

Uchwała nr XLVII/3060/06 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 16 lutego 2006 r. w sprawie podziału Osiedla Wojszyce-Ołtaszyn

Apoznański S. , Rozmowy o dwudziestoleciu. Wspomnienia radnych Rady Miejskiej Wrocławia z lat 1990–2010, Wrocław 2010

Lewandowska A., relacja z 13.12.2016 r. w posiadaniu R. Nowakowskiego

Lenkiewicz A., (Zd)Rada (Na)gminna Wrocławia, Wrocław 1994

Czapliński M., Rospond S., Z dziejów Oporowa, Wrocław 2002

Okólska H., 150 lat wrocławskiego Nowego Ratusza, Wrocław 2014

Regulski J., Samorządna Polska, Warszawa 2005

Rozwój terytorialny, Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2006

Trafas K., Vademecum radnego dzielnicy, red. K. Trafas, Kraków 1996

Czapiewski E., O samorządzie nie tylko krytycznie – studium osobiste, [w:] 25 lat samorządu Wrocławia, red. R. Nowakowski, G. Strauchold, W. Suleja, Wrocław 2015

Jagielski A., Mieszkańcy powojennego Wrocławia

Zarys rozwoju demograficznego i zmian demografii miasta, Rocznik Wrocławski nr 1, 1993

Kilian W., Sytuacja i rola wielkiego miasta w procesie transformacji, Studium porównawcze rozwoju ekonomicznego i procesów społecznych na przykładzie Wrocławia i Lipska – kontynuacje, pod red. Z. Kurcza, Z. Morawskiego, Wrocław 2003

Kurcz Z., Samorząd Wrocławia, [w:] Sytuacja i rola wielkiego miasta w procesie transformacji, Studium porównawcze rozwoju ekonomicznego i procesów społecznych na przykładzie Wrocławia i Lipska – kontynuacje drugie, pod red. Z.

Kurcza, Z. Morawskiego, Wrocław 2009

Morozek K., Ustrój Miasta Wrocławia w latach 1990-2010, [w:] 20 lat samorządu terytorialnego w II i III Rzeczpospolitej. I Wydziałowa konferencja Kół Naukowych Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, red. J. Korczak, Wrocław 2010

Nowakowski R., Odbudowa administracji miejskiej Wrocławia w latach 1984–1990, [w:] 25 lat samorządu Wrocławia, red. R. Nowakowski, G. Strauchold, W. Suleja, Wrocław 2015

Nowakowski R., Rada Miejska, Zarząd Miasta i Prezydent, [w:] Anatomia sukcesu miasta. Wrocław i jego samorząd w latach 1990–2015, pr. zb. E. Czapiewski, A. Łoś, R. Nowakowski, Wrocław 2016

Nowakowski R., Spory o ustrój i model samorządu miejskiego, [w:] „Gra o miasto”. W 20. rocznicę odbudowy samorządu w Polsce, pod red. R. Nowakowskiego, Wrocław 2010

Nowakowski R., Jak w PRL zabiegano o zmianę rangi i pozycji administracyjnej Wrocławia, Kwartalnik „Pamięć i Przyszłość”, nr 31 (1/16)

Nowakowski R., Kobiety w władzach miejskich Wrocławia i województwa wrocławskiego w latach 1954–1988-1990; [w:] Kobiety na „zakręcie” 1933–1989, pod red. E. Chabros, E. Klarman, Wrocław 2014

Nowakowski R., Edward Czapiewski. Między nauką i polityką, [w:] Nauka-Samorząd-Polityka. Księga jubileuszowa dedykowana prof. Edwardowi Czapiewskiemu w 40-lecie pracy zawodowej i dydaktycznej, red. R. Nowakowskiego, G. Straucholda, Wrocław 2014

M. Woźny, Władze Wrocławia, Kalendarz Wrocławski 1985

Zawadzka B., Samorządowa organizacja mieszkańców w miastach; [w:] Państwo, demokracja, samorząd. Księga jubileuszowa na 65 – lecie prof. E. Zielińskiego, pr. zb., Warszawa 1999

R. Bubnicki, Jaka ordynacja wyborcza do organów samorządu, Wieczór Wrocławia z 23/25 II 1990 Wrocław będzie gminą?, Gazeta Robotnicza z 13 II 1990

O przyszłości Wrocławia, Słowo Polskie z 14 III 1990

A. Szumski, Przyszłe zarządzanie miastem, Słowo Polskie z 5 III 1990

J.S., Dzielnice, osiedla, sołectwa, Wspólnota z 28 IV/5 V 1990

Radni z Krzyków chcą podziału na dzielnice, Gazeta Robotnicza z 2 V 1990

M. Głowacki, Bez dzielnicowego samorządu trudno o harmonijny rozwój miasta. Rozmowa z przewodniczącym DRN Psie Pole Remigiuszem Wirą, Słowo Polskie z 24 IV 1990

Wrocław dzielnicowy czy w jednym kawałku?, Wieczór Wrocławia z 4 IV 1990

Sztuka podejmowania decyzji. Rozmowa z Andrzejem Olszewskim i Zenonem Wysłouchem z WKO „S”, Słowo Polskie z 27 IV 1990

Projekt podziału Wrocławia na pomocnicze jednostki samorządowe wraz ze Statutem Wrocławia, Dziennik Dolnośląski z 5 III 1991

Pierwsi rajcowie, Wieczór Wrocławia z 25 VII 1991

Rzecznik Prasowy Rady Miejskiej informuje, Wieczór Wrocławia z 14 IX 1991

Osiedla sfederowane?, Słowo Polskie z 20 III 1992

Lepiej mieszkać na osiedlu z głową, Gazeta Robotnicza z 27 V 1992

Rady łączą się. Za komitetem założycielskim Federacji Rad Osiedli Julian Rodziewicz RO Karłowice-Różanka i Sylwester Szkudlarek RO Ołbin, Gazeta Robotnicza z 5 X 1993

Większość osiedli ma już swoje rady, Wieczór Wrocławia z 13 VII 1993

Koalicja osiedlowa, Gazeta Robotnicza z 16 XII 1993

„Wrocław 2000” do podziału, Wieczór Wrocławia z 13 III 1998

K.G., Podział dzielnicowy, Gazeta Wyborcza/Dziennik Dolnośląski z 8 IX 1999

K. Górowicz, Jak się Wam podoba?, Gazeta Wyborcza/Gazeta Dolnośląska z 7 IX 1999

Władza bliżej ludu, Polska Gazeta Wrocławska z 24 VI 2008

Nowy podział, nowe problemy? Polska Gazeta Wrocławska z 27 VI 2008

M. Kozioł, Jak 48 wrocławskich osiedli zmieni się 16 dzielnic, Polska Gazeta Wrocławska http://www.serwis.brzdac.olkusz.pl-165-seriws-higiena.investmap.pl/post/53310 (dostęp: 06.09.2016).

Han, Tylko tych osiedli żal, „Gazeta Wrocławska Polska The Times”, z 28 V 2010

Maciejewska B., Wrocław moja miłość. A najbardziej lubię Odrę, „Gazeta Wyborcza”, Wrocław z 15 II 2014 http://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/1,35771,15462882,Zdrojewski_Wroclaw_moja_milosc_A_najbardziej_lubie.html#ixzz4JTcqMjEr (dostęp: 06.09.2016).
Opublikowane
2016-12-31
Jak cytować
Czapiewski, E. i Nowakowski, R. (2016) „Wokół podziałów administracyjnych Wrocławia i dyskusji nad reformą rad osiedlowych”, Miasto. Pamięć i Przyszłość, 10, s. 32-56. doi: 10.26774/mpp.8.
Dział
Studia