Wokół podziałów administracyjnych Wrocławia i dyskusji nad reformą rad osiedlowych
Słowa kluczowe:
dzielnice, rady osiedli, jednostki pomocnicze, podział administracyjny, ustrój, miasta, samorząd terytorialny, miasto, wybory, decentralizacja
Abstrakt
Do 1991 r. Wrocław podzielony był administracyjnie na pięć dzielnic. Wraz z odbudową instytucji samorządu terytorialnego w Polsce po 1989 r., nowe władze samorządowe miasta w miejsce dzielnic wprowadziły podział na jednostki pomocnicze w formie osiedli z wybieralnymi radami. Niestety nie wyposażono ich w odpowiednie zadania i kompetencje, w tym finanse, mimo podejmowanych na ten temat dyskusji i prób reformy wewnętrznego ustroju miasta. Niska frekwencja wyborcza w wyborach do rad osiedli świadczy o słabości tych rad i potrzebie zmiany ich pozycji oraz rangi przez Radę Miejską Wrocławia. Jest to warunek skutecznego i dobrego zarządzania sprawami lokalnymi w mikroskali, tj. na terenie osiedla.
Statystyki
Dane o pobraniach nie są jeszcze dostępne.
Bibliografia
Archiwum Państwowe we Wrocławiu (dalej: APW), Protokół nr 22/85 z posiedzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z 20 XII 1985 r., [w:] Protokoły z posiedzeń Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej z 13 XI 1985 r. w sprawie organizacji i funkcjonowania miejskich organów władzy i administracji państwowej we Wrocławiu stanowi załącznik do protokołu, s. 6-7, oraz załącznik nr 2 do stanowiska – Struktura organizacyjna Urzędu Miejskiego we Wrocławiu w zakresie działania oraz zatrudnienia w Wydziałach według stanu na dzień 1985 X 31 r.
Archiwum Zakładowe Urzędu Miejskiego Wrocławia (dalej: AZ UMW), Protokoły z Sesji Rady Miejskiej Wrocławia nr 13/90 z dnia 10 listopada 1990 r.
Biuletyn Solidarnościowego Porozumienia Wyborczego, Wrocław 1990
Status osiedlowych komitetów obywatelskich „Solidarność” po wyborach do Rady Miejskiej miasta Wrocławia wraz z projektem Statutu Samorządu Mieszkańców osiedla, Wrocław 9 maja 1990
Ustawa z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. 1944, Nr 5, poz. 22)
Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz.U. 1950, Nr 14, poz. 130)
Ustawa z dnia 25 września 1954 r. Ordynacja wyborcza do rad narodowych (Dz.U. 1954, Nr 43, poz. 193)
Ustawa z dnia 20 lipca 1983r. o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego (Dz.U. 1983, Nr 41, poz. 185)
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz.U. 1990, Nr 16, poz. 95)
Dekret Rady Państwa z dnia 31 XII 1956 r. o wyłączeniu z województw miast: Krakowa, Poznania i Wrocławia oraz nadaniu miejskim radom narodowym tych miast uprawnień wojewódzkich rad narodowych (Dz.U. 1957, Nr 1, poz. 1)
Obwieszczenia Komisarzy Wyborczych o wynikach wyborów do poszczególnych rad narodowych m. Wrocławia za lata 1954–1988
Obwieszczenia Miejskiego Komisarza Wyborczego w sprawie ogłoszenia wyników wyborów do rad osiedli na terenie m. Wrocławia w latach 1991–2013
Uchwała nr XVIII/100/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 6 lutego 1991 r. w sprawie Projektu podziału Wrocławia na osiedla
Uchwała nr XVIII/102/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 6 lutego 1991 r. w sprawie przyjęcia Statusu Wrocławia w brzmieniu uzgodnionym w URM w dniu 1 lutego 1991 r.
Uchwała nr XX/110/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 20 marca 1991 r. w sprawie podziału Wrocławia na osiedla
Uchwała nr XXVII/156/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 24 lipca 1991 r. – ramowy statut osiedla
Uchwała nr XXVII/164/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 24 lipca 1991 r., w sprawie zasad podziału środków na działalność samorządowych jednostek pomocniczych
Uchwała nr LXIV/421/93 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 22 maja 1993 r. w sprawie nadania statutu osiedla
Uchwała nr XXXVII/521/97 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 25 kwietnia 1997 r. w sprawie zmiany nazwy osiedla Jerzmanowo-Jarnołtów-Strachowice
Uchwała nr LII/812/98 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 5 czerwca 1998 r. w sprawie zmiany uchwały nr XX/110/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 20 marca 1991 r. w sprawie podziału Wrocławia na osiedla
Uchwała nr XLVII/3060/06 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 16 lutego 2006 r. w sprawie podziału Osiedla Wojszyce-Ołtaszyn
Apoznański S. , Rozmowy o dwudziestoleciu. Wspomnienia radnych Rady Miejskiej Wrocławia z lat 1990–2010, Wrocław 2010
Lewandowska A., relacja z 13.12.2016 r. w posiadaniu R. Nowakowskiego
Lenkiewicz A., (Zd)Rada (Na)gminna Wrocławia, Wrocław 1994
Czapliński M., Rospond S., Z dziejów Oporowa, Wrocław 2002
Okólska H., 150 lat wrocławskiego Nowego Ratusza, Wrocław 2014
Regulski J., Samorządna Polska, Warszawa 2005
Rozwój terytorialny, Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2006
Trafas K., Vademecum radnego dzielnicy, red. K. Trafas, Kraków 1996
Czapiewski E., O samorządzie nie tylko krytycznie – studium osobiste, [w:] 25 lat samorządu Wrocławia, red. R. Nowakowski, G. Strauchold, W. Suleja, Wrocław 2015
Jagielski A., Mieszkańcy powojennego Wrocławia
Zarys rozwoju demograficznego i zmian demografii miasta, Rocznik Wrocławski nr 1, 1993
Kilian W., Sytuacja i rola wielkiego miasta w procesie transformacji, Studium porównawcze rozwoju ekonomicznego i procesów społecznych na przykładzie Wrocławia i Lipska – kontynuacje, pod red. Z. Kurcza, Z. Morawskiego, Wrocław 2003
Kurcz Z., Samorząd Wrocławia, [w:] Sytuacja i rola wielkiego miasta w procesie transformacji, Studium porównawcze rozwoju ekonomicznego i procesów społecznych na przykładzie Wrocławia i Lipska – kontynuacje drugie, pod red. Z.
Kurcza, Z. Morawskiego, Wrocław 2009
Morozek K., Ustrój Miasta Wrocławia w latach 1990-2010, [w:] 20 lat samorządu terytorialnego w II i III Rzeczpospolitej. I Wydziałowa konferencja Kół Naukowych Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, red. J. Korczak, Wrocław 2010
Nowakowski R., Odbudowa administracji miejskiej Wrocławia w latach 1984–1990, [w:] 25 lat samorządu Wrocławia, red. R. Nowakowski, G. Strauchold, W. Suleja, Wrocław 2015
Nowakowski R., Rada Miejska, Zarząd Miasta i Prezydent, [w:] Anatomia sukcesu miasta. Wrocław i jego samorząd w latach 1990–2015, pr. zb. E. Czapiewski, A. Łoś, R. Nowakowski, Wrocław 2016
Nowakowski R., Spory o ustrój i model samorządu miejskiego, [w:] „Gra o miasto”. W 20. rocznicę odbudowy samorządu w Polsce, pod red. R. Nowakowskiego, Wrocław 2010
Nowakowski R., Jak w PRL zabiegano o zmianę rangi i pozycji administracyjnej Wrocławia, Kwartalnik „Pamięć i Przyszłość”, nr 31 (1/16)
Nowakowski R., Kobiety w władzach miejskich Wrocławia i województwa wrocławskiego w latach 1954–1988-1990; [w:] Kobiety na „zakręcie” 1933–1989, pod red. E. Chabros, E. Klarman, Wrocław 2014
Nowakowski R., Edward Czapiewski. Między nauką i polityką, [w:] Nauka-Samorząd-Polityka. Księga jubileuszowa dedykowana prof. Edwardowi Czapiewskiemu w 40-lecie pracy zawodowej i dydaktycznej, red. R. Nowakowskiego, G. Straucholda, Wrocław 2014
M. Woźny, Władze Wrocławia, Kalendarz Wrocławski 1985
Zawadzka B., Samorządowa organizacja mieszkańców w miastach; [w:] Państwo, demokracja, samorząd. Księga jubileuszowa na 65 – lecie prof. E. Zielińskiego, pr. zb., Warszawa 1999
R. Bubnicki, Jaka ordynacja wyborcza do organów samorządu, Wieczór Wrocławia z 23/25 II 1990 Wrocław będzie gminą?, Gazeta Robotnicza z 13 II 1990
O przyszłości Wrocławia, Słowo Polskie z 14 III 1990
A. Szumski, Przyszłe zarządzanie miastem, Słowo Polskie z 5 III 1990
J.S., Dzielnice, osiedla, sołectwa, Wspólnota z 28 IV/5 V 1990
Radni z Krzyków chcą podziału na dzielnice, Gazeta Robotnicza z 2 V 1990
M. Głowacki, Bez dzielnicowego samorządu trudno o harmonijny rozwój miasta. Rozmowa z przewodniczącym DRN Psie Pole Remigiuszem Wirą, Słowo Polskie z 24 IV 1990
Wrocław dzielnicowy czy w jednym kawałku?, Wieczór Wrocławia z 4 IV 1990
Sztuka podejmowania decyzji. Rozmowa z Andrzejem Olszewskim i Zenonem Wysłouchem z WKO „S”, Słowo Polskie z 27 IV 1990
Projekt podziału Wrocławia na pomocnicze jednostki samorządowe wraz ze Statutem Wrocławia, Dziennik Dolnośląski z 5 III 1991
Pierwsi rajcowie, Wieczór Wrocławia z 25 VII 1991
Rzecznik Prasowy Rady Miejskiej informuje, Wieczór Wrocławia z 14 IX 1991
Osiedla sfederowane?, Słowo Polskie z 20 III 1992
Lepiej mieszkać na osiedlu z głową, Gazeta Robotnicza z 27 V 1992
Rady łączą się. Za komitetem założycielskim Federacji Rad Osiedli Julian Rodziewicz RO Karłowice-Różanka i Sylwester Szkudlarek RO Ołbin, Gazeta Robotnicza z 5 X 1993
Większość osiedli ma już swoje rady, Wieczór Wrocławia z 13 VII 1993
Koalicja osiedlowa, Gazeta Robotnicza z 16 XII 1993
„Wrocław 2000” do podziału, Wieczór Wrocławia z 13 III 1998
K.G., Podział dzielnicowy, Gazeta Wyborcza/Dziennik Dolnośląski z 8 IX 1999
K. Górowicz, Jak się Wam podoba?, Gazeta Wyborcza/Gazeta Dolnośląska z 7 IX 1999
Władza bliżej ludu, Polska Gazeta Wrocławska z 24 VI 2008
Nowy podział, nowe problemy? Polska Gazeta Wrocławska z 27 VI 2008
M. Kozioł, Jak 48 wrocławskich osiedli zmieni się 16 dzielnic, Polska Gazeta Wrocławska http://www.serwis.brzdac.olkusz.pl-165-seriws-higiena.investmap.pl/post/53310 (dostęp: 06.09.2016).
Han, Tylko tych osiedli żal, „Gazeta Wrocławska Polska The Times”, z 28 V 2010
Maciejewska B., Wrocław moja miłość. A najbardziej lubię Odrę, „Gazeta Wyborcza”, Wrocław z 15 II 2014 http://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/1,35771,15462882,Zdrojewski_Wroclaw_moja_milosc_A_najbardziej_lubie.html#ixzz4JTcqMjEr (dostęp: 06.09.2016).
Archiwum Zakładowe Urzędu Miejskiego Wrocławia (dalej: AZ UMW), Protokoły z Sesji Rady Miejskiej Wrocławia nr 13/90 z dnia 10 listopada 1990 r.
Biuletyn Solidarnościowego Porozumienia Wyborczego, Wrocław 1990
Status osiedlowych komitetów obywatelskich „Solidarność” po wyborach do Rady Miejskiej miasta Wrocławia wraz z projektem Statutu Samorządu Mieszkańców osiedla, Wrocław 9 maja 1990
Ustawa z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. 1944, Nr 5, poz. 22)
Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz.U. 1950, Nr 14, poz. 130)
Ustawa z dnia 25 września 1954 r. Ordynacja wyborcza do rad narodowych (Dz.U. 1954, Nr 43, poz. 193)
Ustawa z dnia 20 lipca 1983r. o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego (Dz.U. 1983, Nr 41, poz. 185)
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz.U. 1990, Nr 16, poz. 95)
Dekret Rady Państwa z dnia 31 XII 1956 r. o wyłączeniu z województw miast: Krakowa, Poznania i Wrocławia oraz nadaniu miejskim radom narodowym tych miast uprawnień wojewódzkich rad narodowych (Dz.U. 1957, Nr 1, poz. 1)
Obwieszczenia Komisarzy Wyborczych o wynikach wyborów do poszczególnych rad narodowych m. Wrocławia za lata 1954–1988
Obwieszczenia Miejskiego Komisarza Wyborczego w sprawie ogłoszenia wyników wyborów do rad osiedli na terenie m. Wrocławia w latach 1991–2013
Uchwała nr XVIII/100/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 6 lutego 1991 r. w sprawie Projektu podziału Wrocławia na osiedla
Uchwała nr XVIII/102/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 6 lutego 1991 r. w sprawie przyjęcia Statusu Wrocławia w brzmieniu uzgodnionym w URM w dniu 1 lutego 1991 r.
Uchwała nr XX/110/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 20 marca 1991 r. w sprawie podziału Wrocławia na osiedla
Uchwała nr XXVII/156/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 24 lipca 1991 r. – ramowy statut osiedla
Uchwała nr XXVII/164/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 24 lipca 1991 r., w sprawie zasad podziału środków na działalność samorządowych jednostek pomocniczych
Uchwała nr LXIV/421/93 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 22 maja 1993 r. w sprawie nadania statutu osiedla
Uchwała nr XXXVII/521/97 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 25 kwietnia 1997 r. w sprawie zmiany nazwy osiedla Jerzmanowo-Jarnołtów-Strachowice
Uchwała nr LII/812/98 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 5 czerwca 1998 r. w sprawie zmiany uchwały nr XX/110/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 20 marca 1991 r. w sprawie podziału Wrocławia na osiedla
Uchwała nr XLVII/3060/06 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 16 lutego 2006 r. w sprawie podziału Osiedla Wojszyce-Ołtaszyn
Apoznański S. , Rozmowy o dwudziestoleciu. Wspomnienia radnych Rady Miejskiej Wrocławia z lat 1990–2010, Wrocław 2010
Lewandowska A., relacja z 13.12.2016 r. w posiadaniu R. Nowakowskiego
Lenkiewicz A., (Zd)Rada (Na)gminna Wrocławia, Wrocław 1994
Czapliński M., Rospond S., Z dziejów Oporowa, Wrocław 2002
Okólska H., 150 lat wrocławskiego Nowego Ratusza, Wrocław 2014
Regulski J., Samorządna Polska, Warszawa 2005
Rozwój terytorialny, Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2006
Trafas K., Vademecum radnego dzielnicy, red. K. Trafas, Kraków 1996
Czapiewski E., O samorządzie nie tylko krytycznie – studium osobiste, [w:] 25 lat samorządu Wrocławia, red. R. Nowakowski, G. Strauchold, W. Suleja, Wrocław 2015
Jagielski A., Mieszkańcy powojennego Wrocławia
Zarys rozwoju demograficznego i zmian demografii miasta, Rocznik Wrocławski nr 1, 1993
Kilian W., Sytuacja i rola wielkiego miasta w procesie transformacji, Studium porównawcze rozwoju ekonomicznego i procesów społecznych na przykładzie Wrocławia i Lipska – kontynuacje, pod red. Z. Kurcza, Z. Morawskiego, Wrocław 2003
Kurcz Z., Samorząd Wrocławia, [w:] Sytuacja i rola wielkiego miasta w procesie transformacji, Studium porównawcze rozwoju ekonomicznego i procesów społecznych na przykładzie Wrocławia i Lipska – kontynuacje drugie, pod red. Z.
Kurcza, Z. Morawskiego, Wrocław 2009
Morozek K., Ustrój Miasta Wrocławia w latach 1990-2010, [w:] 20 lat samorządu terytorialnego w II i III Rzeczpospolitej. I Wydziałowa konferencja Kół Naukowych Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, red. J. Korczak, Wrocław 2010
Nowakowski R., Odbudowa administracji miejskiej Wrocławia w latach 1984–1990, [w:] 25 lat samorządu Wrocławia, red. R. Nowakowski, G. Strauchold, W. Suleja, Wrocław 2015
Nowakowski R., Rada Miejska, Zarząd Miasta i Prezydent, [w:] Anatomia sukcesu miasta. Wrocław i jego samorząd w latach 1990–2015, pr. zb. E. Czapiewski, A. Łoś, R. Nowakowski, Wrocław 2016
Nowakowski R., Spory o ustrój i model samorządu miejskiego, [w:] „Gra o miasto”. W 20. rocznicę odbudowy samorządu w Polsce, pod red. R. Nowakowskiego, Wrocław 2010
Nowakowski R., Jak w PRL zabiegano o zmianę rangi i pozycji administracyjnej Wrocławia, Kwartalnik „Pamięć i Przyszłość”, nr 31 (1/16)
Nowakowski R., Kobiety w władzach miejskich Wrocławia i województwa wrocławskiego w latach 1954–1988-1990; [w:] Kobiety na „zakręcie” 1933–1989, pod red. E. Chabros, E. Klarman, Wrocław 2014
Nowakowski R., Edward Czapiewski. Między nauką i polityką, [w:] Nauka-Samorząd-Polityka. Księga jubileuszowa dedykowana prof. Edwardowi Czapiewskiemu w 40-lecie pracy zawodowej i dydaktycznej, red. R. Nowakowskiego, G. Straucholda, Wrocław 2014
M. Woźny, Władze Wrocławia, Kalendarz Wrocławski 1985
Zawadzka B., Samorządowa organizacja mieszkańców w miastach; [w:] Państwo, demokracja, samorząd. Księga jubileuszowa na 65 – lecie prof. E. Zielińskiego, pr. zb., Warszawa 1999
R. Bubnicki, Jaka ordynacja wyborcza do organów samorządu, Wieczór Wrocławia z 23/25 II 1990 Wrocław będzie gminą?, Gazeta Robotnicza z 13 II 1990
O przyszłości Wrocławia, Słowo Polskie z 14 III 1990
A. Szumski, Przyszłe zarządzanie miastem, Słowo Polskie z 5 III 1990
J.S., Dzielnice, osiedla, sołectwa, Wspólnota z 28 IV/5 V 1990
Radni z Krzyków chcą podziału na dzielnice, Gazeta Robotnicza z 2 V 1990
M. Głowacki, Bez dzielnicowego samorządu trudno o harmonijny rozwój miasta. Rozmowa z przewodniczącym DRN Psie Pole Remigiuszem Wirą, Słowo Polskie z 24 IV 1990
Wrocław dzielnicowy czy w jednym kawałku?, Wieczór Wrocławia z 4 IV 1990
Sztuka podejmowania decyzji. Rozmowa z Andrzejem Olszewskim i Zenonem Wysłouchem z WKO „S”, Słowo Polskie z 27 IV 1990
Projekt podziału Wrocławia na pomocnicze jednostki samorządowe wraz ze Statutem Wrocławia, Dziennik Dolnośląski z 5 III 1991
Pierwsi rajcowie, Wieczór Wrocławia z 25 VII 1991
Rzecznik Prasowy Rady Miejskiej informuje, Wieczór Wrocławia z 14 IX 1991
Osiedla sfederowane?, Słowo Polskie z 20 III 1992
Lepiej mieszkać na osiedlu z głową, Gazeta Robotnicza z 27 V 1992
Rady łączą się. Za komitetem założycielskim Federacji Rad Osiedli Julian Rodziewicz RO Karłowice-Różanka i Sylwester Szkudlarek RO Ołbin, Gazeta Robotnicza z 5 X 1993
Większość osiedli ma już swoje rady, Wieczór Wrocławia z 13 VII 1993
Koalicja osiedlowa, Gazeta Robotnicza z 16 XII 1993
„Wrocław 2000” do podziału, Wieczór Wrocławia z 13 III 1998
K.G., Podział dzielnicowy, Gazeta Wyborcza/Dziennik Dolnośląski z 8 IX 1999
K. Górowicz, Jak się Wam podoba?, Gazeta Wyborcza/Gazeta Dolnośląska z 7 IX 1999
Władza bliżej ludu, Polska Gazeta Wrocławska z 24 VI 2008
Nowy podział, nowe problemy? Polska Gazeta Wrocławska z 27 VI 2008
M. Kozioł, Jak 48 wrocławskich osiedli zmieni się 16 dzielnic, Polska Gazeta Wrocławska http://www.serwis.brzdac.olkusz.pl-165-seriws-higiena.investmap.pl/post/53310 (dostęp: 06.09.2016).
Han, Tylko tych osiedli żal, „Gazeta Wrocławska Polska The Times”, z 28 V 2010
Maciejewska B., Wrocław moja miłość. A najbardziej lubię Odrę, „Gazeta Wyborcza”, Wrocław z 15 II 2014 http://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/1,35771,15462882,Zdrojewski_Wroclaw_moja_milosc_A_najbardziej_lubie.html#ixzz4JTcqMjEr (dostęp: 06.09.2016).
Opublikowane
2016-12-31
Jak cytować
Czapiewski, E. i Nowakowski, R. (2016) „Wokół podziałów administracyjnych Wrocławia i dyskusji nad reformą rad osiedlowych”, Miasto. Pamięć i Przyszłość, 10, s. 32-56. doi: 10.26774/mpp.8.
Numer
Dział
Studia
Copyright (c) 2016 Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
